Hipofiz, kafatasının ortasında, iki gözün arasında, burnun üst kısmında ve arkasında yer alan bir bezdir. Ağırlık olarak yaklaşık altı yüz mg olup, kahverengiye yakın bir renktedir. Kadınlarda, erkeklere kıyasla daha büyük olabilir. Bu bez iki bölüme ayrılır: ön hipofiz ve arka hipofiz. Ön bölüm, hipofizin %75-80'ini oluşturur ve ön hipofizden altı tane hormon salgılanır. Bu hormonlar sayesinde vücutta bulunan diğer hormon bezleri de salgılanır. Dolayısıyla hipofiz bezi, vücuttaki tüm salgı bezlerini kontrol altında tutar.

Hipofiz bezi, beyinde iki gözün hemen ortalarında yer alan küçük bir bez parçasıdır. Bu bezde oluşan tümörler rahatsız edici olabilir. En sık görülen tümörler, prolaktin salgılayan tümörlerdir. Ayrıca TSH salgılayan tümörler de sıklıkla görülür. Hipofiz bezinden salgılanan prolaktin hormonunun aşırı salgılanması durumuna hiperprolaktinemi denir.

Öncelikle teşhis için prolaktin düzeyi ölçülür ve yüksekse tetkik tekrarlanır. Prolaktin düzeyinde yükseklik varsa, bunun tiroit bezinden kaynaklanıp kaynaklanmadığına bakmak gerekir. Hipofizde tümör olup olmadığını anlamak için hipofiz MR tetkiki veya tomografi yapılır. Hipofizde tümör varsa diğer hormonlar incelenir. Büyük tümör varsa görme alanı testi yapılır.

Hastalara ilk olarak ilaç tedavisi uygulanır. Uygun ilaç tedavisi öncelikle başlatılır. İlaçların bulantı, kusma ve depresyon gibi yan etkileri olabilir. İlaç tedavisinin amacı, yavaş yavaş prolaktin seviyesini düşürmek ve tümörü küçültmektir. Tümör büyükse tedavi kesilmez. İlaçların etki etmediği, gittikçe büyüyen tümörlere cerrahi tedavi (ameliyat) uygulanır.

Ameliyat öncesi genellikle kişiler baş ağrıları ve görme bozukluğu şikayetleri ile gelirler. Kişide teşhis konulduktan sonra ilaç ile tedavi sonuç vermeyince, hipofiz ameliyatına geçilir. Cerrahi tedavi burun yolu ile yapılır. Önce dudak altından ya da burundan girilerek burun arasında perde bulunur. Buradan sinüs yoluyla hipofize ulaşılır. Daha sonra özel bir spekulum yerleştirildikten sonra mikroskop altında incelemeler yapılır. Son yıllarda en çok önem kazanan cerrahi teknikler arasında "endoskopik hipofiz ameliyatları" bulunur. Endoskopik ameliyatlar, yaklaşık yirmi yıl önce sinüs ameliyatları ile ortaya çıkmış olup, tıbbi teknolojinin hızla ilerlemesiyle endoskopik hipofiz ameliyatları da gelişmiştir.

Hipofiz ameliyatı sırasında böbreklerde suyun tutulmasında bozulma, hipofiz hormon sayısında azalma, beyin zarı iltihabı ve kafa içi kanamalar gibi komplikasyonlar izlenebilir. Endoskopik teknikle yapılan ameliyatlarda bu komplikasyonların görülme sıklığı, burun septumu yoluyla yapılan klasik ameliyatlara göre fark göstermemektedir. Endoskopik tekniğin klasik ameliyata göre farkı, uyuşukluk olmaması, burun kanaması ve burun tıkanıklığı gibi şikayetlerin az olmasıdır. Hipofiz ameliyatı sırasında, sinüsün arka duvarının arkasında yer alan hipofize ulaşmak için sinüs içerisinden geçilmesi gerekir. Ameliyat, güncel teknikleri kullanan uzman cerrahi ekipler ve kulak burun boğaz uzmanlarından oluşan ekipler tarafından yapılmalıdır. Hipofiz ameliyatı sırasında burun pasajları yolu ile sfenoid sinüse ve sinüsün arka duvarında bulunan hipofiz bezine ulaşılır. Ameliyattan sonra belden kateter yerleştirilmesi gerekebilir.

Sonuç olarak, endoskopik hipofiz ameliyatı, bu ameliyatlar içinde en güvenilir olanlardan biridir ve ameliyata bağlı rahatsız edici sonuçlarda azalma sağlamaktadır.