Diyabet ameliyatı, diyabet hastalığını kontrol etmekte zorlanıldığı ve insülin tedavisine rağmen kan şekeri seviyelerinin yüksek seyrettiği durumlarda uygulanan cerrahi bir operasyondur. Bu operasyon sonrasında hastalar yalnızca diyabetten değil, diyabete bağlı olarak gelişen yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi problemlere bağlı olarak kullanılan ilaçlardan da kurtulabilirler.

Diyabet ameliyatı, pankreasın insülin üretme kapasitesini korumuş hastalarda uygulanır. Ameliyata, bu rezervler değerlendirilerek karar verilir. Rezervleri korunmuş hastalarda diyabet ameliyatı başarıyla uygulanabilir. Vücutlarında insülin üretmeyen ya da insülin rezervlerini tüketmiş hastalarda ise diyabet ameliyatı başarılı sonuçlar vermeyeceği için uygulanmaz. Her hastanın özellikleri farklıdır. Hastalığın kaç yaşında başladığı, kullanılan ilaçlar, insülin dozu ve kan şekeri seviyesi gibi faktörler her hastada farklılık gösterir. İnsülin rezervleri sadece kişinin bu ameliyatı olup olmayacağını değil, ameliyat olduktan sonra hastalığın ne kadar gerileyeceği ve hangi ilaçları kullanması gerektiği gibi konulara da açıklık getirir.

Diyabet hastalarında genellikle susuzluk, halsizlik, durgunluk, sık idrara çıkma ve baş dönmesi gibi belirtiler görülür. Ameliyat öncesinde kişi bazı testlerden geçirilir. Eğer kişide ameliyata engel teşkil edebilecek durumlar varsa ameliyat gerçekleştirilmez. Bu durumlar şunlardır:

Diyabet tedavisine önce tekli ilaç kullanma yöntemiyle başlanır. Yeterli gelmezse ikili ve üçlü kombinasyonlara geçilir. İlaç kullanımından sonuç alınamazsa bir sonraki aşama olan insülin iğnelerine geçilir. Tüm bunlara rağmen diyabet kontrol altına alınamıyorsa son aşama olarak ameliyata başvurulur. Ameliyat tercih edilmesinin en önemli sebeplerinden biri de diyabetin bu aşamada artık diğer organlara hasar veriyor olmasıdır. Diyabet ameliyatı kapalı ya da açık cerrahi yöntemi ile uygulanabilir. Öncelikle iştah kontrolünün sağlanabilmesi için midenin fundus adı verilen kısmının çıkarılması gerekir. Ameliyat, bağırsakların duyarsız hale gelen üst kısmının, insülin salınımı sağlayacak duvarlı bölüm olan alt bağırsak kısmına alınmasıyla devam eder.

Ameliyat sonrası ilk dönemlerde hastada belirgin olarak iştahsızlık gözlenir. Hasta yemek yeme ihtiyacı hissetmediği için bazı zamanlar halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik yaşaması normaldir. Vücut suya ihtiyaç duysa da hastanın canı su içmek istemeyebilir. Fakat ameliyatın devamında başarılı sonuçlar alınabilmesi için hastanın sık sık su tüketmesi gerekir. Diyabet ameliyatı, diyabetin tüm problemlerini büyük oranda kontrol altına alır fakat diyabeti tamamen yok etmez. Hastanın diyabetin mevcut olduğunu unutması durumunda hastalığın tekrar nüksetmesi kolaylaşır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise kişinin adrenalin seviyesinin arttığı heyecanlanma, fazla üzülme, korku ya da depresyon gibi duygusal durumlarda kan şekerinin seyretmesinde değişikliklerin meydana gelebilmesidir. Bu durumlara bağlı olarak hasta geçici bir süre ilaç ya da insülin uygulamasına devam etmesi gerekebilir.