Ameliyat Pozisyonları Amaçları

Ameliyat Pozisyonları

Ameliyat pozisyonları, hastanın dolaşım, solunum ve reflekslerin uyarılmasına etki eden, yapılacak cerrahi müdahalenin ve ameliyata uygun olarak verilen vücut şekline denilmektedir. Hastaya farklı pozisyonların verildiği çalışma ortamlarından biri de bilindiği gibi ameliyathanelerdir.

Hastalara, cerrahi müdahale ve ilgili bölgeye müdahalenin kolaylaştırılması, kanamayı azaltmak, bölgesel anestezi yapmak, dengesini kontrol etmek, mide içeriğinin aspirasyonunu önlemek gibi nedenlerden dolayı çeşitli ameliyat pozisyonları verilmesi gereklidir. Bu pozisyonları verebilmek için fizikte denge kuralları ile insan anatomisini ve fizyolojisini bilmek gereklidir. Hastaya verilmekte olan bazı pozisyonlar şu şekildedir:

Ameliyat Pozisyonları Türleri

Sırtüstü (Supine) pozisyon: Ameliyat sırasında hastanın sırt üstü yatırılıp kollarının vücuduna abduksiyonda birleştirildiği pozisyon olarak tanımlanır. Genellikle, hasta muayeneleri de bu pozisyonda yapılmaktadır. En sık kullanılan pozisyon olmakla birlikte anestezi indüksiyonu için de standart bir pozisyondur.
Yüzükoyun (Prone) pozisyon: Hastanın, karın üzerine yatırılıp, kollarının yanlara ve başın bir tarafa çevrildiği pozisyondur. Omurga veya sırt bölgesindeki ameliyatlar için hastaya bu pozisyon verilmektedir. Rahat bir pozisyon olup genellikle çocuklarda da uygulanan bir pozisyon şeklidir.
Trendelenburg (Baş aşağı) pozisyonu: Hastayı önce sırt üstü yatırıp daha sonra baş aşağı ve bacaklar yukarı gelecek şekilde masanın ayak ucuna 10 veya 30 derecelik eğim verilerek ve vücut düz bir şekilde tutularak elde edilen pozisyondur.
Ters trendelenburg (Baş yukarı) pozisyonu: Hastanın, önce sırt üstü pozisyonda yatırılıp baş kısmının 10 veya 30 derece arasında yukarı kaldırıldığı pozisyondur.
Lateral (Yan) pozisyonu: Hangi tarafta cerrahi müdahale yapılacaksa, onun aksi yönünde hasta yan döndürülerek verilen pozisyondur. Yatırılan tarafa göre sağ yan ve sol yan ismini almaktadır.
Litotomi pozisyonu: Hastanın sırt üstü yatırılarak bacakların birlikte kaldırılıp, birlikte dizlerden fleksiyona getirilerek önceden takılıp ayarlanmış ayaklıklar üzerine yerleştirildiği ve tespit edildiği bir pozisyondur.
Sims (Yarı yan) pozisyon: Yarı yüz üstü yatılan bir pozisyondur.
Secde pozisyonu: Hastanın diz çöküp femurla diz arasına 90 derece açı yapacak şekilde göğsün masaya temas etmesini sağlayarak başın eğildiği ve bacakların hafif açıldığı pozisyondur.
Fowler pozisyonu: Dik oturur pozisyondur. Anestezide regürjitasyonu önlemek için indüksiyon esnasında uygulanmaktadır. Yatak başının 45 derece yükseltilmesi ile bu pozisyonunun bir modifikasyonu olan yarı dik oturur pozisyon elde edilmektedir.
Tiroit pozisyonu: Yatak başının kaldırılıp, omuzların alt kısmına rulo yerleştirilerek boynun ön plana çıkarıldığı pozisyon şeklidir.
Spinal anestezi pozisyonu: Oturur ve yatar durumda olmak üzere iki farklı şekilde yapılan bir ameliyat pozisyonudur. Oturur pozisyonda, pozisyon verilirken hasta önce ameliyat masasının kenarına oturtulur ve ayaklar sarkıtılır ve daha sonra kollar göğüste birleştirilerek baş öne eğdirilip bel açığa çıkarılmaktadır. Yatar pozisyonda ise hasta yan yatırılır ve dizlerini karnına doğru, başını ise öne doğru çekerek bel kısmı açığa çıkarılması şeklindedir.
Dorsal rekümbent (Sırt üstü dizler bükük) pozisyonu: Bu pozisyonda hasta sırtüstü yatırılarak, dizlerinin bükülüp, bacaklarının karına doğru çekilerek verildiği bir pozisyon şeklidir. Jinekolojik muayenelerde ve idrar yolu kateterizasyonunda kullanılan bir pozisyondur.